Ályktun MFÍK vegna hugsanlegrar samvinnu Íslands við ECA

Þann 2. september 2010 bárust fregnir af því að Kristján Möller fyrrverandi samgönguráðherra hefði veitt fyrirtækinu ECA Program Ltd. leyfi til að skrá herþotur á Íslandi. Var þar fyrsta stigið skrefið í átt til þess að fela fyrirtækinu eftirlit með lofthelgi Íslands. Samdægurs bárust þó fregnir af því að ráðherrann hefði oftúlkað áhuga ríkisstjórnarinnar á leyfisveitingunni og að nýskipaður samgönguráðherra, Ögmundur Jónasson, myndi taka endanlega ákvörðun í þessu máli.

Menningar- og friðarsamtökin MFÍK hafa miklar áhyggjur af yfirvofandi leyfisveitingu og lýsa sig andvíg allri starfsemi ECA Programs Ltd. á Íslandi. Fyrirtækið virðist, samkvæmt upplýsingum á heimasíðu þess, selja þjónustu og ráðgjöf til áhugasamra viðskiptavina. Þá virðist engu skipta hver viðskiptavinurinn er og í hvaða tilgangi sá ætlar að nota hina aðkeyptu þjónustu. Fyrirtækið telst því til svokallaðra málaliðaherja (einnig kölluð einkahernaðarfyrirtæki eða þjónustufyrirtæki við heri), þ.e. einkafyrirtækja sem selja þekkingu og kunnáttu í hernaði til annarra aðila gegn greiðslu. Slík fyrirtæki hafa starfað við hernað í Írak og víðar við afar slæman orðstír. Þau tengjast einnig ólöglegri og ósiðlegri starfsemi á borð við fangaflutninga CIA í „stríðinu gegn hryðjuverkum“. Þeirra frægast er e.t.v. Blackwater. Það heitir nú Xe Services eftir að hafa gerst sekt um að drepa almenna borgara í Írak. Það á einnig dótturfyrirtæki, Aviation World Services, sem hefur tekið þátt í leynilegum fangaflutningum CIA. Þar eru fangar látnir hverfa, þeir fluttir á laun í leynifangelsi og látnir sæta harðræði og pyntingum. Frægast slíkra fangelsa er í herstöð Bandaríkjamanna við Guantánamo-flóa á Kúbu.

Ógreinileg og ógagnsæ starfsemi ECA vekur óneitanlega upp grunsemdir. Vitað er að fyrirtækið fékk ekki starfsleyfi í Kanada og að það hefur starfað í Afganistan og Súdan þar sem málaliðaherir hafa tekið þátt í manndrápum og framið mannréttindabrot. Við vitum hins vegar ekki af hverju fyrirtækið fékk ekki starfsleyfið né hvaða þjónustu það veitti hverjum í Súdan og Afganistan. Við vitum raunar mjög lítið um það hverjir standa á bakvið fyrirtækið, hvaða starfsemi fyrirtækið eða aðstandendur þess reka, hverjir hafa keypt þjónustu þess og hvaða þjónustu fyrirtækið veitir nákvæmlega. Ríkisstjórn Íslands virðist ekki hafa spurt ECA Programs Ltd. þessara spurninga, eða deilir svörunum í það minnsta ekki með almenningi.  

Nú virðist standa til að þetta fyrirtæki starfi á Íslandi og skrái hergögn sín hér á landi í umboði ríkisstjórnarinnar, þrátt fyrir ofangreinda óvissu og ógagnsæi. Á sama tíma er milljónum á milljónum ofan veitt í að bæta ímynd landsins á erlendri grundu til að afla landsmönnum tekna af ferðaþjónustu og útflutningsvörum. Hornsteinn í ímyndarsköpuninni er hugmyndin um hina friðelskandi þjóð og þar er meint herleysi Íslands lykilatriði, sbr. t.d. ímyndarskýrslu forsætisráðuneytisins frá 2008. Það er því óneitanlega kaldhæðnislegt að ferðamannasumrinu sé ekki fyrr lokið en ríkisstjórn Íslands taki fyrsta skrefið í að samþykkja starfsemi málaliðahers, eins af tortryggilegustu hernaðarstofnunum heims, á Íslandi. Hvernig geta Íslendingar kallað sig herlausa þjóð ef ríkisstjórnin ræður málaliða til loftvarna og skráir hergögn þeirra hér á landi?

Menningar- og friðarsamtökin MFÍK telja óásættanlegt að ECA Programs Ltd. eða önnur málaliðafyrirtæki fái starfsleyfi á Íslandi. Ekkert gagnsæi ríkir í starfsháttum þess og lítið vitað um starfsemina. Ef marka má reynslu annarra þjóða af málaliðafyrirtækjum hljóta slíkar ráðstafanir að teljast varhugaverðar, ef ekki beinlínis glæfralegar. Þær myndu ekki aðeins skaða orðstír landsins, heldur væri ríkisstjórnin jafnframt að leggja blessun sína yfir málaliðastarfsemi sem vitað er að tengist lögbrotum, drápum á almennum borgurum og mannréttindabrotum. MFÍK hvetur því ríkisstjórn Íslands eindregið til að neita ECA Programs Ltd. og öðrum málaliðafyrirtækjum um starfsleyfi á Íslandi.

Íris Ellenberger, september 2010.

MFÍK / pósthólf/box 279 / 121 Reykjavik/ email MFÍK á Facebook